Bir birey veya grubun kendisini savunamayacak durumdaki bireylere yönelik olarak tekrarlayıcı biçimde gerçekleştirdiği saldırganlık içeren davranışlar zorbalık olarak adlandırılır.
Bir eylemin zorbalık olarak adlandırılabilmesi için kasıtlı biçimde zarar vermeyi amaçlaması, süreklilik özelliği göstermesi ve zorba ve mağdur arasında fiziksel veya psikolojik açıdan güç dengesizliğinin bulunması gerekir.
Dolaylı olarak gerçekleştirilen ve mağdurun sosyal ilişkilerine ya da saygınlığına zarar vermeyi amaçlayan davranışlar (söylenti çıkarma, dışlama, vb.) da zorbalık olarak kabul edilir.
Akran zorbalığı, okul çağındaki gençlerin en çok karşılaştığı şiddet biçimidir.
Zorbalık faillerinin sayılarının mağdurlardan daha fazla olduğu gözlemlenmiştir. Buradan grup halinde zorbalık yapıldığı ortaya çıkabilir.
Head & Shoulders’ın İngiltere’de yaptığı bir araştırmaya göre, 10 ergenden 7’si görünüşleri konusunda özgüvensiz hissetmekte, %58’i görünüşlerinden “nefret etmekte”dir.
Akran zorbalığı Türkiye’de 2001’den itibaren çalışılmaya başlanmıştır.
İstanbul’da yapılan bir çalışmada, kız öğrencilerin %22’si, erkek öğrencilerin %61’i olmak üzere bir okuldaki tüm öğrencilerin %42’sinin akran zorbalığı mağduru oldukları gözlemlenmiştir.
Hem mağdurların hem de faillerin aileleriyle konuşmakta zorlandığı ve ailelerinin eğitim seviyesinin daha düşük olduğu gözlemlenmiştir.
Zorbalığı Önlemek İçin Atılan Adımlar
MEB, 2008 yılında yaptığı “Öğrencilerin Şiddet Algısı” başlıklı araştırmasında öğrencilerin şiddet kavramını akademik literatüre göre algılamadığı, sözel şiddeti diğer şiddet biçimlerinden daha fazla deneyimledikleri, şiddetin yaygınlaşmasında medyanın, arkadaş çevresinin ve çevrenin rolü olduğu görülmüş, ailelerin şiddet konusunda eğitilmesi gerektiği sonucuna varmıştı. (Kaynak)
MEB ile işbirliği içinde olan Çankaya Rehberlik ve Araştırma Merkezi 2013 yılında “Akran Zorbalığı Önleme Programı” kapsamında, okul çapında akran zorbalığını önlemek adına okul yöneticileri ve öğretmenler için bütüncül okul yaklaşımını detaylandırdığı bir el kitabı çıkarmıştır (Kaynak)
MEB, 2021 yılında Unicef’in desteğiyle bir akran zorbalığı farkındalık programı yürütmüştür. Bu program kapsamında öğretmenlerin akran zorbalığını öğrencilere anlatabilmesi için beş adımdan oluşan bir etkinlikler serisi hazırlanmıştır (Kaynak)
MEB, 2023 yılında akran zorbalığını ortaokullarda müfredata ekledi. Sınıf içinde ve sınıf dışında kullanılabilecek kaynaklar hazırladı.MEB’in akran zorbalığına karşı hazırladığı içeriklere buradan (Kaynak)